Λιποδιαλύτες

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο όσοι ξεκινούν διατροφή να μας ρωτάνε συχνά αν μπορούν να πάρουν λιποδιαλύτες, παράλληλα με την προσπάθεια που θα κάνουν, για πιο γρήγορα και εύκολα αποτελέσματα.

Σήμερα θα μιλήσουμε για αυτό το μεγάλο κεφάλαιο λοιπόν και θα δούμε καταρχήν τι είναι οι λιποδιαλύτες, αν όντως βοηθούν στην απώλεια βάρους και πόσο ασφαλές είναι να πάρει κανείς ένα τέτοιο συμπλήρωμα.

Ας ξεκινήσουμε την κουβέντα μας με το τι είναι ο λιποδιαλύτης;

Ο όρος λιποδιαλύτης χρησιμοποιείται από τα συμπληρώματα διατροφής που φέρουν τον ισχυρισμό ότι με τη λήψη τους προκαλούν…

• αυξημένο μεταβολισμό του λίπους
• ή μειωμένη απορρόφηση του λίπους
• ή μεγαλύτερη καύση θερμίδων στην άσκηση.

Τα συμπληρώματα αυτά περιέχουν αρκετά συστατικά για τα οποία πιστεύεται ότι μέσω διαφορετικών μηχανισμών ασκούν θετική επίδραση στην ευκολότερη απώλεια βάρους.

Υπάρχουν όντως τέτοια συστατικά στα τρόφιμα;

Κατά καιρούς προστίθενται διάφορα τρόφιμα στη λίστα εκείνων που πιστεύεται ότι επηρεάζουν την ενεργειακή δαπάνη του οργανισμού, μέσω  διαφόρων μηχανισμών, όπως για παράδειγμα είναι η τροφογενής θερμογένεση, δηλαδή οι καύσεις που κάνει το σώμα μας για πέψη και απορρόφηση της τροφής που καταναλώνουμε. Τέτοιοι ισχυρισμοί έχουν λεχθεί ανάμεσα σε άλλα τρόφιμα για τον κουρκουμά, το πράσινο τσάι, το τζίντερ και για άλλα.

Υπάρχουν άρα τρόφιμα με αρνητικές θερμίδες;

Τρόφιμα με αρνητικές θερμίδες, δηλαδή τρόφιμα που τρώμε και αδυνατίζουμε είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί ότι δεν υπάρχουν. Και γενικότερα είναι σημαντικό κάθε διαιτώμενος να θυμάται ότι:

Η βασικότερη συνθήκη για την απώλεια σωματικού βάρους είναι η επίτευξη αρνητικού ενεργειακού ισοζυγίου!

Για αυτό δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να συνδυάσουμε έξυπνα ένα ισορροπημένο πλάνο διατροφής με ένα πρόγραμμα άσκησης.

Είναι λάθος να εστιάζουμε σε τρόφιμα ή συστατικά τροφίμων μέσω των οποίων θα χάσουμε βάρος.

Παρόλα αυτά, δεν γίνεται να μην σημειώσουμε τα όσα έχουν υποστηριχθεί εδώ και χρόνια για ένα πολύ γνωστό συστατικό αρκετών τροφών.

Δεν είναι άλλο από την καφεΐνη!

1. Η εργογόνος δράση της καφεΐνης είναι αποδεδειγμένη καθώς η καφεΐνη θεωρείται ότι αυξάνει το μεταβολισμό, αλλά είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι δεν επιδρά σε όλους με τον ίδιο τρόπο.
2. Η ευαισθησία όπως λέμε στην καφεΐνη, έχει να κάνει με το κάθε άτομο ξεχωριστά και εξατομικευμένα. Για παράδειγμα ένα άτομο που καταναλώνει συχνά και αρκετούς καφέδες είναι λιγότερο ευαίσθητο σε αυτή τη δράση της σε σχέση με ένα άτομο που δεν πίνει συχνά καφέ.
3. Και επιπλέον συνήθως η επίδραση των συγκεκριμένων συστατικών που αποδίδονται στην καφεΐνη φαίνεται πως για να εμφανιστεί χρειάζεται υψηλές δόσεις αυτής, κάτι που δεν είναι πρακτικό στην καθημερινότητα.

Και εκεί ακριβώς στηρίχθηκε και η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής και είπε να λανσάρει το μαγικό χάπι του λιποδιαλύτη που σε μια κάψουλα συγκεντρώνει τις ποσότητες που χρειάζονται, με την υπόσχεση ότι αυτός που θα καταναλώσει το συγκεκριμένο χάπι θα δει την πολυπόθητη αλλαγή στο σώμα του.

Καλό θα ήταν ωστόσο, πριν μπεις στην διαδικασία να αγοράσεις λιποδιαλύτες από το φαρμακείο να ερευνήσεις δύο πολύ σημαντικά ζητήματα, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τους.

Είναι αποτελεσματική η λήψη λιποδιαλυτών στην απώλεια βάρους την οποία υπόσχεται;

Ας ξεκινήσουμε με δύο ουσίες που είναι αρκετά διάσημες στο αδυνάτισμα είναι η λεκιθίνη και η L καρνιτίνη. Παρότι οι συγκεκριμένες ουσίες είναι ασφαλείς…

δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά η οποιαδήποτε συνεισφορά τους στην απώλεια λίπους.

Και τότε γιατί λανσάρονται ως αδυνατιστικά χάπια πιθανόν να διερωτηθείς;

Είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι η νομοθεσία για τα συμπληρώματα διατροφής, άρα και τα χάπια αδυνατίσματος, διαφέρει από τη νομοθεσία που ισχύει για τα φάρμακα. Το αποτέλεσμα είναι να μην υποχρεούνται οι κατασκευαστές των συμπληρωμάτων διατροφής να αποδεικνύουν αυτό που ισχυρίζονται, (εν προκειμένου ότι ο λιποδιαλύτης βοηθάει στην απώλεια βάρους), σε αντίθεση με ένα φαρμακευτικό σκεύασμα το οποίο για να κυκλοφορήσει στην αγορά περνάει από ενδελεχείς ελέγχους. Ελπίζω να καταλαβαίνεις την τεράστια διαφορά σε αυτό που μόλις ανάφερα!

Ας δούμε ένα παράδειγμα! Ένα συμπλήρωμα διατροφής λοιπόν μπορεί να ισχυρίζεται ότι βοηθάει στο αδυνάτισμα, χωρίς όμως να έχει γίνει κάποια κλινική μελέτη πίσω από αυτόν τον ισχυρισμό για να μπορεί να υποστηριχθεί κάτι τέτοιο. Και παράλληλα για πολλά από τα συστατικά ενός αδυνατιστικού σκευάσματος υπάρχουν ελλιπή επιστημονικά δεδομένα.

Πως λοιπόν, χωρίς μελέτες σε μεγάλο πληθυσμό και ισχυρά επιστημονικά δεδομένα θα αποφασίσεις να λάβεις ένα συμπλήρωμα το οποίο υπόσχεται κάτι χωρίς να το αποδεικνύει;

Τα περισσότερα από αυτά σκευάσματα συνήθως αναφέρουν ότι ένα πολύ μικρό δείγμα πληθυσμού δοκίμασε το συγκεκριμένο σκεύασμα και δήλωσε ότι σε κάποιο διάστημα είδε αποτέλεσμα. Να σου εξηγήσω όμως ότι αυτό δεν αποτελεί οργανωμένη επιστημονική μελέτη, στην οποία υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο, πχ πολλές φορές δεν γνωρίζουν οι συμμετέχοντες τι λαμβάνουν, η λεγόμενη “τυφλή” δοκιμή, ώστε να είναι ακόμα πιο αξιόπιστα τα τελικά αποτελέσματα και να αποφευχθεί αυτό που συχνά ονομάζουμε στην επιστήμη επίδραση placebo.

Τι είναι η επίδραση placebo;

Είναι με πολύ απλά λόγια, η θετική επίδραση που νιώθει ή εμφανίζει ένα άτομο χωρίς να λαμβάνει καμία ουσία στην πραγματικότητα που βοηθάει σε αυτό, απλά πιστεύοντας (ψευδώς) ότι λαμβάνει! Είναι σαν να έχεις πονοκέφαλο και να νομίζεις ότι σου έδωσαν αναλγητικό, αλλά στην πραγματικότητα να σου έδωσαν μια απλή καραμέλα στο σχήμα όμως του χαπιού του αναλγητικού που γνωρίζεις. Ξεγελάς ασυναίσθητα έτσι το μυαλό σου και όντως αισθάνεσαι καλύτερα χωρίς να έχεις λάβει επί της ουσίας τίποτα όμως. Μαγικό έτσι; Τόσο μαγικό όσο κι ένα λιποδιαλυτικό χάπι!

Αφού ξεκαθαρίσαμε το βαθμό της αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητας ενός λιποδιαλύτη, ας δούμε και κατά πόσο είναι όντως ασφαλή αυτά τα σκευάσματα.

Καταρχήν να πούμε ότι λιποδιαλύτες μπορεί να προμηθευτεί εύκολα κανείς χωρίς συνταγή γιατρού από το φαρμακείο. Για τα προϊόντα αυτά  δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση για το εάν είναι απολύτως ασφαλή ή όχι. Σύμφωνα με μια τελευταία δημοσίευση του 2020 υπάρχουν κάποιοι ισχυρισμοί για πιθανούς κινδύνους τοξικολογικής πλευράς που κρύβουν οι λιποδιαλύτες.

Ο βασικότερος κίνδυνος αφορά την πρόσληψη κάποιας ουσίας σε ποσότητα πάνω από το επιτρεπτό όριο που ορίζει ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των τροφίμων (EFSA).

Για παράδειγμα η καφεΐνη που αναφέραμε και προηγούμενως έχει ένα ανώτερο όριο ασφαλής πρόσληψης τα 400mg ημερησίως. Αν πχ κάποιος πίνει ένα freddo espresso που περιέχει 180mg καφείνης και σε μία ημέρα καταναλώσει 2 τέτοιους καφέδες (άρα 360mg καφεϊνης) και παράλληλα εκείνη την ημέρα καταναλώσει και ένα λιποδιαλύτη ο οποίος περιέχει άλλα 300mg καφεϊνης, θα ξεπεράσει το ημερήσιο επιτρεπόμενο όριο ασφάλειας για την υγεία του, με πιθανή πρόκληση ταχυκαρδίας, υπερδιέγερσης και διαταραχών στον ύπνο.

Κλείνοντας την κουβέντα για τους λιποδιαλύτες, να αναφέρω εκτός από την καφεΐνη και ένα άλλο συστατικό στο οποίο έχει αποδοθεί λιποδιαλυτική δράση είναι το CLA. Ωστόσο η λήψη του για να είναι ασφαλής πρέπει να είναι μικρότερη από 3,4γρ ημερησίως και όχι για διάστημα μεγαλύτερο από 6 μηνών. Σχετικά με τη μακροχρόνια χρήση του πιθανόν να είναι και αυτή ηπατοτοξική και για το λόγο αυτό για την ασφαλέστερη χρήση του χρειάζονται περισσότερα επιστημονικά δεδομένα.